اهواز، شهری که به سرعت کلانشهر شد - فروشگاه تکنولوژی

سجاد بهمنی، مدرس گروه جامعه شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز در گفت وگو با خبرنگار از ، در ادامه بحث حاشیه نشینی اطراف کلانشهر اهواز، گفت: اگر بخواهیم دقیق تر این فرایند را واکاوی کنیم باید بگوییم رشد شدید جمعیت اهواز برای دهه های متوالی و مصادف شدن آن با تخریب گسترده زیرساخت های آبادان در دوران جنگ تحمیلی که در آن مقطع پررونق ترین شهر جنوب ایران بود باعث به وجود آمدن شکافی بزرگ در سطح بالای شبکه شهری استان گشت که موجب حفظ و تثبیت صندلی اهواز به عنوان نخستین شهر استان، بدون رقیب جدی و به صورت تدریجی شد.

او اضافه نمود: این شرایط علاوه بر اینکه تا به امروز ادامه پیدا نموده، با گذشت زمان و شکل گیری تحولات نوین در استان، تشدید نیز شده است. یکی از این تحولات نوین افزایش تمایل به شهرنشینی است که بی ارتباط با تحولات جامعه روستایی استان نبوده است. به گونه ای که رشد شهرنشینی نه تنها با مهاجرت های گسترده از روستا به شهر تقویت شده است بلکه بر اساس اطلاعات مرکز آمار ایران و تحلیل نتایج سرشماری سال 95 خورشیدی؛ از سال 1335 تا 1395 از مجموع 6 هزار روستا در استان خوزستان نزدیک به 3 هزار از این تعداد، به نفع گسترش کالبدی و جمعیتی شهر های استان و دیگر شهر های کشور خالی از سکنه شده اند.

بهمنی اعلام کرد: نگاهی به فرایند شهرنشینی دهه های اخیر در استان خوزستان نشان می دهد، در سال 1355 شهر اهواز که پیشتر، پس از آبادان دومین شهر پرجمعیت خوزستان بود در نتیجه سرمایه گذاری ها و مهاجرت گسترده از روستا ها و شهر های پیرامون با رشد 47 درصدی به اولین شهر پرجمعیت استان بدل شد. این فرایند تحولات جمعیتی قابل توجهی را رقم زده است، به گونه ای که به تدریج و با تداوم سرمایه گذاری برای توسعه میادین نفتی و استقرار صنایع سنگین در این شهر طی 10 سال از 1335 تا 1345 جمعیت این شهر 72 درصد افزایش یافت.

این استاد دانشگاه شهید چمران اهواز با اشاره به این مسئله که وقوع جنگ تحمیلی نیز نتوانست خللی در رشد جمعیت شهری و حاشیه نشینی اهواز ایجاد کند گفت: در واقع، وقوع جنگ و تخریب شهر های خرمشهر، آبادان، افرایندکنار و بستان، انهدام صنایعی، چون پالایشگاه نفت و تاسیسات مشابه و از کار افتادن صنایع و مراکز بزرگ اشتغال و تاسیسات بندری خرمشهر نیز باعث شد تا جمعیت این مناطق و سایر مناطق کشور مهاجرت اجباری را به اهواز تجربه نمایند.

سجاد بهمنی توضیح داد: در آن مقطع شهر اهواز به هیچ وجه ظرفیت و زیرساخت های میزبانی از حجم انبوه جمعیت وارد شده را نداشت، هر چند به علت رونق نفتی این شهر، قیمت زمین و خدمات، افزایش قابل توجهی یافت. به همین دلیل و با افزایش فاصله قیمت میان اهواز و مناطق همجوار بخشی از جمعیت مهاجر پشت دروازه های شهر ماندند. در این دوره، روستا های حومه ای و نزدیک به شهر اهواز مانند عین دو، ام طمیر، شلنگ آباد، ملاشیه، کوت عبدالله، کوت سید صالح در جذب مهاجران نقش بسزایی داشتند.

او گفت: در ادامه همین فرایند و با تداوم رشد جمعیت نزدیک به 6 درصدی اهواز، محلات حاشیه نشین دیگری نیز یکی پس از دیگری در اطراف این شهر به شکل قارچ گونه رشد کردند. ملاشیه، منبع آب، حصیرآباد، کریشان، زوویه و ده ها محله دیگر اکثرا سنگ بنای شکل گیری شان در همین دوره بنیان گذاشته شد. بیشتر جمعیت تازه وارد به این محلات را روستاییان مهاجر تشکیل می دادند که برای بهبود شرایط زیست خود به سکونت در اهواز امید بسته بودند.

ن