نخستین کاروانسرای مرکز، اقامتگاه تجار میوه - فروشگاه تکنولوژی

به گزارش همشهری آنلاین، به گفته یکی از تاریخ پژوهان ایرانی، تهران دست کم از قرن پنجم به داشتن میوه و محصولات باغی مشهور بوده و پای بازرگان ها و کاروان ها به آن باز شده بود.

داریوش شهبازی شرح می دهد: این شهر پیش از سال 961قمری که حصاری به فرمان شاه صفوی به گرد آن بنا گردد، باید مکان هایی مناسب (کاروانسرا) برای ورود و خروج چهارپایان و حمل محصولات باغی داشت. با این وجود هیچ سندی از وجود آن ها نیست و آن کاروانسرا ها به شرط وجود، عمارت هایی نبوده اند که در دوره های بعد باقی و راسخ بمانند؛ بنابراین اولین بنایی که پس از محصور شدن تهران در دوران سلطنت شاه تهماسب با این کارکرد ساخته شد، کاروانسرای احمد کور بود که باید آن را نخستین کاروانسرای تهران نامید.

احمد کور از اکابر تهرانی و مورد توجه شاه تهماسب بوده که 2کاروانسرا در نزدیکی هم و عمارت های دیگری در تهران ساخته است. البته در 2نقشه که اتباع روس از تهران کشیده اند، نام و اثری از این کاروانسرا ها دیده نمی گردد، اما در نقشه میرزا عبدالغفار اصفهانی معروف به نجم الدوله منجم و معلم ریاضی مدرسه دارالفنون که سال 1309قمری ترسیم نموده، محل کاروانسرا تعیین است، اما نام احمد کور روی آن دیده نمی گردد.

با این وجود، این کاروانسرا ها در نقشه آگوست کارل کرژیژ معروف به مسیو کرشیش آموزگار توپخانه در دارالفنون قابل مشاهده است. کرشیش این نقشه را که به نخستین نقشه دارالخلافه تهران مشهور است، سال1237 با همکاری چندنفر از شاگردانش تهیه و یکی از این کاروانسرا ها را در محدوده محله چال میدان و دیگری را در محله عودلاجان تعیین نموده است.

به گفته شهبازی، کاروانسرا های احمد کور در عصر قاجار از بین رفته و اراضی آن ها در ساخت وساز های محله بازار به فضا های دیگر تبدیل شده است.

در نقشه ها و اسناد تاریخ تهران هم، از عمارت های احمد کور از جمله بازارچه در شرق گذر پولک یاد شده که همه آن ها از میان رفته و اکنون نامی از آن ها برجا مانده است.