سی و سه پل و معماری شگفت انگیز آن - فروشگاه تکنولوژی

آنالیز سی و سه پل از نظر تاریخی

تاریخچه سی و سه پل به دوره صفویه باز می شود، یعنی دقیقاً زمانی که شهر اصفهان به عنوان مرکز ایران انتخاب شده و در اوج قدرت خود قرار گرفته است. با اینکه ایده اولیه ساخت این بنا در سال 1008 مطرح گشت، اما سی و سه پل در سال 1011 هجری قمری زیر نظر الله وردی خان اوندیلادزه و با معماری فردی به نام استاد حسین بنا اصفهانی ساخته شد. استاد اصفهانی اولین کسی بود که ایده ساخت پلی عریض را برای معماری سی و سه پل بنا کرد. ساخت این بنا همزمان با پادشاهی و حکومت شاه عباس صفوی بود و از آن به عنوان محل برگزاری مراسم جشن آب پاشان و خاج شویان ارامنه اصفهان استفاده می شده است.

مراسم خاج شویان از جشن های مسیحی است که به مناسبت غسل تعمید حضرت مسیح بوده و پیروان او به درون آب های جاری می روند، در آن شنا می نمایند و بر یکدیگر آب و گلاب می پاشند. این مراسم در دوره صفویان در روز بیست و چهارم دی ماه برگزار می شد و ارامنه در این روز می توانستند به میدانی که در ابتدای پل بود بیایند و کالا های خود را با اصفهانی ها به تبادل بگذارند، این در صورتی است که اجازه عبور از پل را نداشتند.

این بنا در نهایت در پانزدهم دی ماه سال 1310 با شماره ثبت 110 به لیست آثار ملی ایران افزوده شد.

حقایق جالب در رابطه با معماری سی و سه پل

در رابطه با معماری سی و سه پل نظریه های بسیاری مطرح شده است که هر کدام به نوعی نشان دهنده وجود بنایی ویژه و برجسته هستند. یکی از این نظریه ها بازگونماینده ارتباط مستقیم سی و سه دهانه پل و تبار گرجی الله وردی خان است. از آنجایی که الفبای گرجی 33 حرف دارد و الله وردی خان هم از تبار گرجی بوده، بعضی معتقدند که سی و سه دهانه پل برگرفته از این عدد است. با این حال از آنجایی که سی و سه پل اصفهان در ابتدا دارای 40 دهانه بوده، بسیاری از افراد این نظریه را مردود دانسته اند.

در رابطه با عدد 33 در این مکان تاریخی نظریه های دیگری نیز مطرح شده اند، برای مثال بسیاری از کارشناسان معتقدند که عدد 33 نشان دهنده آناهیتا یا همان الهه آب است و با توجه به این مسئله سی و سه پل را نمادی از آناهیتا می دانند.

همان طور که پیش از این نیز اشاره شد سی و سه پل در ابتدا دارای 40 دهانه بود که بر اثر مرور زمان و با کشت درخت و انحراف آب تعدادی از آن ها متروک گشته است. اهمیت این مکان از ابتدا بسیار زیاد بود، تا جایی که در دنیای آرای عباسی چنین آمده است:

حدود چهل چشمه بوده است که از هر چشمه آب بیرون می آید، پلى بسیار پهنادار و مرتفع و طویل، اساس آن با سنگ و آهک ریخته شده و با آجر و گچ بالا رفته و دو سمت پل غرفات و غلام گردش هاى بلند فوقانى بنا شده است و چشمه هاى پایینی زیاد با پهنا و ارتفاع و طول آن 350 قدم و پهنای بیست قدم و شش معبر بدین حال است.

یکی از کاربرد های سی و سه پل اتصال خیابان چهار باغ بالا و باغ هزار جریب و عباس آباد است که به همین علت نیز مجدداً بر اهمیت آن افزوده می شود.

نکته جالب و قابل ذکر در رابطه با معماری سی و سه پل آن است که بسیاری از کارشناسان زمین شناسی و میراث فرهنگی معتقدند مصالح و پایه سی و سه پل به شکلی طراحی شده است که تنها در رطوبت استحکام بالایی از خود نشان می دهد، این یعنی در صورت خشکی این محدوده در دراز مدت، امکان بروز خطرات احتمالی در آن بسیار افزایش می یابد.

سی و سه پل در نظر افراد معروف

افراد مشهور زیادی در طول تاریخ به توصیف و توضیح سی و سه پل پرداخته اند، برای مثال پرسی سایکس در سفرنامه خود به توصیف سی و سه پل پرداخته و آن را یکی از پل های درجه اول دنیا نامیده است. علاوه بر این شاردن این پل تاریخی را شاهکار معماری دانسته و دن گارسیا نیز آن را از برترین آثار معماری ایران نامیده است، اما یکی از برترین توصیفات در رابطه با سی و سه پل که به وسیله دنیاگردی به نام پیترو دلاواله اجرا شده این گونه است:

روی این رودخانه پلی وجود دارد که تماماْ از آجر ساخته شده و عرض آن از تمام پل های رم بیشتر است و طول آن حداقل سه الی چهار برابر آن پل ها است. معماری این پل به طرز عجیبی انجام گرفته و دو طرف آن طاق نما هایی وجود دارد که مردم از زیر و بالای آن عبور می نمایند.

اسکندر بیک در عالم آرا در رابطه با وقایع سال 1011 که سال ساخت سی و سه پل است اینگونه نوشته که:

در انتهاى خیابان باغى بزرگ و وسیع، پست و بلند، نه طبقه جهت خاص پادشاهى طرح انداخته به باغ عباس آباد موسوم گردانیدند و پل عالى مشتمل بر چهل چشمه به طرز خاص، میان گشاده که در هنگام طغیان آب در کل، یک چشمه به نظر در مى آید، قرار دادند که بر زاینده رود بسته شده هر دو خیابان به یکدیگر اتصال یابد.

پ